Een verfrissende kijk op cultuurgeschiedenis

Na een sluiting van meer dan drie jaar en een grondige verbouwing heet het cultuurhistorisch museum aan Zwijgershoek u opnieuw welkom.

Voortaan draagt het de naam SteM Zwijgershoek.
Dit Stedelijk Museum brengt met een uitgelezen selectie van voorwerpen, documenten, beeld en geluid de rijke geschiedenis van Sint-Niklaas en het Waasland tot leven.

Meer nog, in het nieuwe museumconcept spreekt het verleden u toe, uiteraard aan de hand van materiële objecten, maar ook via universele verhalen over mensen.

De stem van de mens neemt u mee op een traject doorheen de tijd, van de prehistorie tot de 21ste eeuw.


Drie boeiende verhaallijnen

In het eerste deel "Mens en materie" ziet u hoe onze voorouders creatief omgingen met grondstoffen zoals ijzererts en klei. We presenteren u een schat aan gebruiksvoorwerpen in ceramiek en metaal. Met als blikvangers enkele nooit eerder getoonde topstukken uit de verzamelingen van de Archeologische Dienst Waasland en de Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas.

Het Waasland dat evolueerde van een landbouwstreek met huisnijverheid naar een bloeiend textielcentrum biedt genoeg stof voor de tweede verhaallijn "Mens en machine".

Uniek bronnenmateriaal van het Stadsarchief en de Bibliotheca Wasiana loodst u doorheen het ontstaan en de groei van onze beroemde Grote Markt. U krijgt voeling met de moeilijke levensomstandigheden van de fabrieksarbeiders en de luxueuze levenswijze van de burgerij.

In het breiatelier ziet u machines van ver in de vorige eeuw nog steeds aan het werk.

Hygiëne en lichaamsverzorging nemen een belangrijke plaats in ons dagelijks leven in. Daarom vormen merkwaardige voorwerpen over volksgeloof, vroege "geneeskunst" en onze referentiecollectie over haar- en lichaamsverzorging het verrassende sluitstuk van het SteM. Een universeel verhaal over de "Mens en zijn lichaam".

[extra info over het brei-atelier:]

Techniek, mode en menselijke getuigenissen in het breiatelier

De breinijverheid deed rond 1870 zijn intrede in Sint-Niklaas. Aanvankelijk vond de productie plaats in kleinschalige thuisateliers. Sommige groeiden later uit tot middelgrote industriële vestigingen.

Op het einde van de jaren 1940 verdienden al meer dan 2.500 arbeiders en arbeidsters hun brood in "den brei". Vandaag is deze industrietak door de delokalisatie van de nijverheid naar het Verre Oosten, zo goed als uit het straatbeeld verdwenen.

Wat echter niet betekent dat "den brei" dood is. Wel integendeel.

Sinds enkele jaren hebben vroegere fabrikanten en arbeiders zich verenigd in de vzw Breimuseum. Dankzij hun inzet kan u vandaag onder het zaagtanddak van het breiatelier tientallen machines bekijken. Het zijn unieke materiële getuigen van een roemrijk verleden.

U treft er meer dan twintig vlakbreimachines aan: de perfecte illustratie van de technische evolutie van 1910 tot het midden van de jaren 90. Een waar paradijs voor techneuten!

Verder zijn er imposante rondbreimachines, kleine vinnige kousenbreimachines, diverse toestellen voor laboratoriumonderzoek en een levensecht confectie-atelier.

De meeste breimachines werken nog echt: u ruikt de smeerolie, hoort de raderen draaien, en ziet de draadgeleiders heen en weer schuiven en de draden van de bobijnen afwentelen. We laten u zelfs enkele laden opentrekken om aan grondstoffen te voelen.

Imposante foto´s van oude én nog enkele actieve fabrieken, mannequinpoppen aangekleed met breimode van de voorbije decennia, en fraaie vitrines met historisch en technisch breiwerk brengen u helemaal in de sfeer.


De gewone man aan het woord

Tussen al het technisch geweld wordt ook de mens niet vergeten.
We nodigen u uit om als patroonsnijder plaats te nemen aan onze snijtafel. Vanop een echte werkplaatskruk bekijkt u op een groot vlakscherm een interessante documentaire over honderd jaar evolutie in het productieproces van breigoed, van garen tot afgewerkt product.

Met een comfortabele hoofdtelefoon luistert u naar levendige getuigenissen van een tiental fabrikanten, breimecaniciens, linksters, breisters en triplocksters.

Of hoe mondelinge geschiedenis een rijke erfenis helemaal in leven houdt.